Veranderingen door de jaren.

Dit jaar ben ik alweer 35 jaar makelaar en taxateur, waarvan 25 jaar specifiek in de Leisure branche. Dit zijn van die momenten waarop je terugblikt en dat wilde ik in deze column graag doen. Wat is er in deze jaren zoal veranderd? Daarbij gaat het in ons vak uiteraard om ingrediënten die de waarde van het bedrijf beïnvloeden.

Veel recreatiebedrijven zijn in de jaren 60 van de vorige eeuw ontstaan uit de agrarische sector. In de jaren ‘70 werden bedrijven daarom veelal gewaardeerd op basis van grond en gebouwen. In deze periode werd ons kantoor actief in de recreatiemarkt. In de jaren ‘80 werden de waarderingen  omgebogen naar rekenmodellen vanuit de exploitatie en daarmee samenhangend de financiële  draagkracht, mede geïnitieerd door de vraagstelling vanuit banken. In de jaren ‘80 werden veel parken omgevormd tot chaletparken (woonresorts 2^e woning) waarbij het begrip permanente bewoning zijn intrede deed in de recreatie. De discussie over wat nou een stacaravan is en wat is een chalet is werd gevoerd. Veelal werden die begrippen beperkt toegelicht in een bestemmingsplan. Ontwikkelaars waren op zoek naar locaties waar chalets tot 70 m² geplaatst konden worden met een jaarrondexploitatie. Al met al een groot grijs gebied die de verpaupering in veel recreatiegebieden heeft ingezet.

Begin van deze eeuw werd hierop adequaat ingesprongen door overheden waarbij het begrip bedrijfsmatige exploitatie werd geïntroduceerd, teneinde de wisselende verhuur van de recreatieobjecten te waarborgen. De wet op de openluchtrecreatie waarbij o.a. openingstijden en het type verhuurplekken werden geregeld, werd in 2008 afgeschaft waardoor bestemmingsplannen hierin leidend werden. De markt veranderde totaal in de financiële crisis van 2008 tot 2012, waarin veel bedrijven noodgedwongen verkocht moesten worden en banken massaal de Leisure lieten vallen.

Opmerkelijk is hoe veerkrachtig onze branche is gebleken er werd gezocht naar totale vernieuwing in onze sector, waarbij er veel keuzes zijn gemaakt door de ondernemers. Keuzes op vragen als: welke doelgroep ga ik bedienen? Moet ik investeren in centrumvoorzieningen en verhuuraccommodaties? Het traditionele model van grondverhuur werd deels omgevormd naar accommodatieverhuur. De particuliere beleggers vonden massaal hun toevlucht tot deze accommodaties, waardoor veelal ketens in staat waren parken te upgraden naar volwaardige vakantie belevingsparken. Het begrip permanente bewoning verdween hierdoor steeds meer uit de boeken. De traditionele familiecampings werden ook steeds beter gevonden en durfden ook keuzes te maken in gastbeleving. Kortom, de Leisure industrie is een ware economische pijler geworden en niet onopgemerkt gebleven bij internationale partijen. De zomers worden warmer en Corona hielp ons Nederland verder te ontdekken. Daarom zie ik veel potentie voor de toekomst met na een nieuwe 25 jaar ongetwijfeld weer veel spectaculaire veranderingen. Dit omdat de markt gekenmerkt wordt als vervangingsmarkt, ingegeven door steeds weer nieuwe trends.