Leer mij mensen kennen als het echt om geld gaat

Dit jaar zit ik 40 jaar in het vak als fiscaal-jurist. Met veel genoegen kijk ik terug op deze periode. Ik vind het ook nog steeds een uitermate boeiend vak en heb dan ook zeker niet de neiging te gaan stoppen met de uitoefening daarvan. In al die jaren heb je natuurlijk ook een schat aan ervaring opgedaan. Het grote voordeel daarvan is dat je cliënten, met uiteraard geanonimiseerde praktijkvoorbeelden, aan de hand kunt nemen en zoveel mogelijk kunt behoeden voor mogelijke ellende. In mijn eigen praktijk kwam ik recentelijk weer zo’n voorbeeld tegen. Vader en moeder oefenden al jaren een onderneming uit. In de loop der jaren hadden ze ook succes gehad. Met hard werken hadden ze inmiddels een mooi vermogen vergaard. Het geld zat allemaal nog in de onderneming. Ze hadden ook 2 kinderen, een zoon en een dochter. De zoon stond al jaren te trappelen om zijn vader op te volgen, de dochter keek totaal niet naar de onderneming om. Zoals binnen zoveel gezinnen geldt, gold ook binnen dit gezin het adagium: gelijke monniken gelijke kappen. In mijn optiek nog steeds een uitstekend adagium. De vraag was natuurlijk hoe de overdracht onder deze omstandigheden moest worden geregeld? Men was daarbij in staat geweest de discussie daarover voortdurend voor zich uit te schuiven. Het had tenslotte te maken met ouder worden, ziek worden, dood gaan, allemaal niet al te vrolijke onderwerpen, dus er was voldoende aanleiding met een grote boog om deze discussie heen te lopen. Aan de hand van een paar praktijkvoorbeelden heb ik de betreffende cliënt ervan kunnen overtuigen dat dat nu juist niet verstandig is.  De praktijk leert tenslotte dat geld hele rare dingen met mensen kan doen. Wie kent de verhalen vanuit de familiaire of vriendenkring niet, dat de erfgenamen rollebollend met elkaar over straat gaan over de erfenis.  Niet zelden krijg ik dan als fiscaal-jurist te horen: dat gebeurt bij ons binnen de familie niet, de verhoudingen met de kinderen en hun aanverwanten zijn uitstekend. Hartelijk gefeliciteerd. Houden zo, zou ik zeggen. Standaard is dan echter mijn vraag , of men dan ook de garantie afgeeft dat die huwelijken van die kinderen in stand blijven. Niet zelden zie je dan de mensen al iets bedenkelijker kijken. Eén van de 3 huwelijken komt tegenwoordig tenslotte door een echtscheiding teneinde. Vervolgens heeft men best een beeld bij situaties waarbij het betreffende kind in aanraking komt met een partner die niet alleen het betreffende kind aantrekkelijk vindt, maar ook een meer dan gemiddelde belangstelling heeft voor het in de familie verzamelde vermogen, om het maar eens eufemistisch uit te drukken.

Onder dergelijke omstandigheden kan het certificeren van aandelen een prima oplossing bieden. Bij het certificeren van aandelen worden de aandelen in een vennootschap overgedragen aan een speciaal daartoe opgerichte stichting (STAK). In ruil voor de overgedragen aandelen ontvangt men geen geld doch zogenaamde certificaten van aandelen. De normaliter aan de aandelen klevende vermogensrechten kleven dan aan de certificaten van aandelen. Als er dan sprake is van een onverhoopte overlijdenssituatie kunnen die certificaten gelijkelijk vererven over de kinderen. Aan het adagium: gelijke monniken gelijke kappen is dan in vermogensrechtelijke zin invulling gegeven. De zeggenschap op deze aandelen komt in die situatie te berusten bij het bestuur van de stichting. In het bestuur van de stichting wordt dan naast het opvolgende kind en de moeder een derde benoemd. Die derde moet in mijn beleving in ieder geval beschikken over financieel-economische en organisatorische kennis. De derde mag daarbij, naar mijn stellige overtuiging, de moeder en het opvolgende kind nooit voor de voeten gaan lopen, oftewel hij moet zonder enige vorm van vergoeding ontslagen kunnen worden als hij niet wil wat de moeder en het opvolgende kind willen. De enige voorwaarde daarvoor dient echter wel te zijn dat moeder en het opvolgende kind het unaniem eens zijn, dat de derde maar beter “langs het viswater kan gaan zitten”. Op die manier kun je er in ieder geval op een uiterst evenwichtige manier voor zorgen dat de moeder in dit voorbeeld wordt beschermd tegen een te opdringerige nieuwe partner van de dochter, terwijl de zoon ook niet binnen de kortste keren de erfenis van zijn zus volledig om zeep kan helpen. Het geeft in ieder geval een stuk rust binnen de familie. Het vinden van een derde die op een juiste wijze invulling kan geven aan die rol is soms nog een hele zoektocht. Niet zelden worden fiscaal-juristen voor die functie benaderd.

Heeft u naar aanleiding van deze column vragen of opmerkingen mail naar hans@dewilligenadvies.nl of bel naar 06-15851402