Elastieken is kinderspel
Mijn oud-collega stopt met werken en het is hem gegund. Hij was jarenlang actief in het speeltuinwerk in Amersfoort, de landelijke organisatie speeltuinwerk en met zijn eigen adviesbureau BUITEN-SPEL. Ik kreeg van hem een serie boeken met als centraal thema ‘Het spelende kind’. Genoeg reden om me weer eens te verdiepen in hoe het ook al weer was.
In het boek ‘Kinderspel beslissend voor het leven’ blijkt dat kinderen de ruimte en tijd moeten hebben om te kunnen spelen. Wanneer daar onvoldoende rekening mee gehouden wordt, stagneert de ontwikkeling van een kind en krijgt het individu en de samenleving problemen. Maar er is hoop! Heidi Britz-Crecelius, auteur van het boek, schreef het volgende:
“Onze industriële maatschappij met haar eenzijdige waardering voor het intellect valt de twijfelachtige eer te beurt dit hele oeroude, prachtige scala aan kinderspelen aan het wankelen te hebben gebracht en te hebben verminkt. De algemene indruk is die van een ontzettende verarming. Op het schilderij Kinderspellen van Pieter Breughel tellen we niet minder dan tachtig verschillende spelletjes, die in die tijd ongetwijfeld stuk voor stuk populair moeten zijn geweest bij de jeugd. Van hoeveel spelletjes kunnen we dat op het ogenblik zeggen. Wie de straten en speelplaatsen langs zou gaan om ze te tellen, zou beslist niet tot tachtig komen. Al meer dan twintig jaar heeft een nieuw spelletje zich weten te handhaven: elastieken. Terwijl alle hoelahoepels en klikklakballetjes maar kort in de mode waren, om dan spoorloos te verdwijnen, heeft dit spel, waarvoor alleen wat elastiek uit moeders naaidoos nodig is, zich snel over de wereld verbreid. Om het te spelen is niet meer plaats nodig dan om te staan lanterfanten. Je maakt bij het spelen nauwelijks lawaai en toch kun je je inspannen zoveel je wilt. Het elastiek rolt niet op de rijweg, bekrast geen autolak, maakt geen maillots kapot en vraagt geen onderhoud of verzorging.”
De wereld van het kind was gered in 1974, tenminste, toen schreef Heidi dit op. Wij hebben er uiteindelijk veertig jaar over gedaan om ook het elastieken om zeep te helpen. Want laten we eerlijk zijn: wie ziet nog kinderen een dergelijk spelletje spelen op straat? Maar dat geldt ook voor stoepranden, blikkie gooien en enernit laten springen op een kampvuur (dat laatste leg ik nog wel eens uit).Voor mijn oud-collega, maar ook voor Heidi, is de wereld van het spelende kind in de laatste veertig jaar enorm veranderd. Ik kan geen waardering geven of het beter of slechter is geworden. Wie kijkt naar het verleden, staat met de rug naar de toekomst. Maar ja, het elastieken had ik er graag ingehouden….