We vergeten het kind in de omgevingswet?

De omgevingswet is een feit… alleen wanneer is nog een beetje de vraag. Begin december weten we zeker of de Omgevingswet op 1 januari 2021 wordt ingevoerd. Welke plek heeft het kind hierin en hoe worden zij in de participatie gehoord? En de speelruimte? Sneeuwt die onder in thema’s als leefbaarheid, ruimtelijke kwaliteit of gezondheid? Ik pleit voor spelen als thema of programma!

(Ver)Ken het speelveld
Wat heb ik nu vastgelegd: De eerste stap is weten wat er nu over spelen staat in je bestemmingsplan, je APV en je beleidsvisies. Welke ruimtelijke claims hebben we daar gelegd? Deze informatie moet straks een plek krijgen binnen de kerninstrumenten van de Omgevingswet. Tenminste als dat helpend is voor je speelvisie. Wellicht valt er meer te halen dan er nu is vastgelegd! Meer kansen op speelwinst voor de kinderen (circa 20% van de bevolking is 0-18 jaar). Want daar doen we het toch voor.
Verkennen van 6 kerninstrumenten: De omgevingswet geeft ons straks 6 kerninstrumenten. Te weten, omgevingsvisie, programma, omgevingsplan (gemeenten), algemene rijksregels voor activiteiten (waaronder het besluit activiteiten en besluit bouwwerken leefomgeving (Bal en Bbl)), omgevingsvergunning en projectbesluit. Veel van deze instrumenten zijn op het eerste oog een soort ‘ver van mijn bed show’ voor spelen. Ik denk dat we vooral de instrumenten omgevingsvisie en programma eens goed moeten verkennen voor het boeken van speelwinst.
Bij het omgevingsplan is het van belang deze zo in te richten dat we alle ruimte hebben voor spelen in de openbare ruimte. Zeker als we invulling geven aan het doel van de omgevingswet. Minder en overzichtelijke regels, meer ruimte voor initiatieven en lokaal maatwerk en vertrouwen als uitgangspunt. De fysieke leefomgeving staat centraal hoe mooi is dat. Dit klinkt toch als prima uitgangspunt voor het gesprek over en met buitenspelende kinderen!
De Bal en Bbl, omgevingsvergunning en het projectbesluit zijn instrumenten waar we als speelspelers in principe weinig mee van doen zullen hebben, tenzij we iets willen realiseren dat niet past binnen de algemene regels of de regels in het omgevingsplan.

Verdedigen tegen het niets: Hiermee komen we gelijk in een soort spagaat. Spelen is dus alles of met een beetje pech niets. Als we helemaal niets doen binnen de kerninstrumenten, verwordt het tot een gril van de participatie binnen een thema als gezondheid of leefbaarheid. Want wat nu als de meerderheid van de volwassenen spelende kinderen, vooral die van 12-18 jaar, maar lastig vindt? NIMBY (Not In My Backyard) is een bekend begrip en ook nu menigmaal de oorzaak van het niet aanbieden van een speelplek, zelfs voor 0-5 jarigen, in een plantsoen. Het helemaal af laten hangen van de tolerantie, brengt dus risico’s met zich mee of mogelijk zelfs schending van de kinderrechten (artikel 31). We willen dus beschermen tegen het niets, maar niet verzanden in het borgen van alles.
Bovendien dient bij wijziging van het omgevingsplan gemotiveerd te worden dat er een participatieproces is doorlopen. De vorm daarvan is vrij. Wie nemen er deel? Ook kinderen? Of alleen de volwassenen die tijd hebben te participeren? Welk kind bemoeit zich nu met of begrijpt de werking van het bestemmingsplan? Geen toch. Dus laten we dat dan ook vooral niet willen straks. Denk nog even aan het doel van de omgevingswet en plaats spelen in het goede perspectief.

Lees hier verder voor het hele artikel met meer over:
Pas de goede regels toe: Spelen is vrijheid; Verstrikt in de planregels; De (omgevings)visie op spelen

Speel het spel: De inkoppertjes; De sprong in het diepe

Of meld je aan voor de Studiemiddag omgevingswet en spelen
De omgevingswet en spelen biedt kansen voor omdenken! Op dinsdag 11 februari organiseert OBB een studiemiddag omgevingswet en spelen voor ambtenaren. Daar nemen we de volgende stap in het praktisch maken van speelruimte binnen de omgevingswet. Deskundigen als Juul Osinga (oprichter Netwerk Jong Leefomgeving) en Jantje Beton gaan ons daarbij helpen. Dit themagesprek organiseren wij om de omgevingswet en spelen met elkaar meer praktisch maken. Onze organisatie-partner is ExpoProof, de mensen achter Vakbeurs Openbare Ruimte. Het programma wordt begin januari bekend gemaakt. Inschrijven kan door te serven naar www.speelprikkel.nl/enquete/omgevingswet. Naast uw naam en e-mail kan u het factuur e-mail en eventueel inkoopnummer opgeven. Om de kosten te dekken wordt een bijdrage van circa €100,- gevraagd. Begin december weten we of de omgevingswet ingaat per 2021. Wij staan in ieder geval klaar om u te voorzien van advies of het nu is in de omgevingsvisie, omgevingsplan, voor de durfallen in een programma dat maakt niet uit. Wij brengen de speel expertise tot een maximum in bij uw omgevingswetproces.
Mw. Ing. Elske Oost-Mulder