Haal het landschap de stad in

“Groen-blauwe structuren moeten meer ruimte krijgen in de steden en in de stadsrandzones”, dat is de stelling die watergraaf en hoogleraar Stefan Kuks naar voren bracht tijdens de Groen-blauwe Poort in het Internationaal Perscentrum Nieuwspoort in Den Haag. Kuks is voorzitter van de stuurgroep ruimtelijke adaptatie en vanuit die rol verantwoordelijk voor het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie. Dit plan is gericht op het realiseren van een klimaatrobuust Nederland in 2050. Groen-blauwe structuren zijn volgens Kuks hard nodig omdat Nederland in het stedelijk gebied nog te veel ingericht is op de afvoer van water. Knelpunten met droogte, hittestress en wateroverlast zijn het gevolg. “We moeten ruimte maken voor water in de ‘leeflaag’ door tegels en verharde oppervlakken te vervangen door groen-blauwe structuren. Zo benutten we de sponswerking van de ondergrond. We versterken bovendien de kwaliteit van de stedelijke leefomgeving.”

Systeemswitch
Hoogheemraad Marcel Houtzager (Hoogheemraadschap Delfland), stelt dat hiervoor een ‘systeemswitch’ nodig is. “We moeten hemelwater opslaan voor droge perioden. Gemeenten kunnen een voorbeeld stellen door pleinen aan te leggen die niet volledig versteend zijn. De tuinbranche kan een voorbeeld stellen door klimaatadaptieve oplossingen prominent te presenteren. En verzekeringsmaatschappijen kunnen korting geven op opstalverzekeringen als huizenbezitters maatregelen hebben genomen om wateroverlast tegen te gaan.” Kuks legt uit dat de schadepost als gevolg van hevige regenval en droogte in 2050 zal zijn opgelopen tot 70 miljard euro. “Als we niets doen om de overlast te voorkomen. Welke schade accepteren we? Dat is het vertrekpunt geweest voor het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie.”

Stresstest
In het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie, dat in september 2017 is gepresenteerd in Den Haag, is onder andere afgesproken dat alle gemeenten in Nederland voor eind 2019 een stresstest hebben gedaan om kwetsbaarheden op het gebied van onder meer wateroverlast in kaart te brengen. Aan de hand van deze stresstesten ontstaat een goed beeld van de knelpunten in iedere gemeente. Het is een uitgelezen mogelijkheid om vergroening als oplossing te integreren in lokaal overheidsbeleid. Op basis van de stresstesten gaan de gemeenten vervolgens een zogeheten ‘risicodialoog’ aan met waterschappen, bedrijven, belangenorganisaties, bewoners en andere betrokkenen. Besproken wordt dan welke risico’s wel en niet acceptabel zijn en welke maatregelen zinvol zijn. Groenspecialisten kunnen hierbij een waardevolle rol spelen door hun expertise in te brengen.

Coalities en inspiratie
Het Deltaplan is volgens Kuks vooral bedoeld als methode om met elkaar aan de slag te gaan. Er zal zeker ook marktwerking in dit vraagstuk ontstaan, en er zal regelgeving komen om partijen in beweging te brengen en zaken te versnellen. VHG-directeur Egbert Roozen stelt dat er inmiddels mooie groen-blauwe coalities zijn gevormd, onder andere in Delfland. VHG biedt informatie en inspiratie voor groene oplossingen met de handleiding De Levende Tuin 2.0 (voor groen in particuliere tuinen, bij bedrijven, scholen, zorginstellingen en woningbouwcomplexen) én met de handleiding Het Levende Gebouw (voor groen in, op, aan en om gebouwen) die medio april uitkomt. Klik hier voor informatie.