Dierentuinen: Onmisbare rol door educatie, natuurbescherming en onderzoek

Bij de opening van het derde Wetenschappelijke Symposium van de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen (NVD) door Tweede Kamerlid Arne Weverling sprak hij over het nut en de noodzaak van dierentuinen bij educatie, natuurbescherming en wetenschappelijk onderzoek. Hij prees de NVD met hun expertise en zei ‘wees niet te bescheiden, laat je horen en voeg je in de discussie om mee te praten over goede oplossingen voor het bewaren van biodiversiteit’. Het symposium vond plaats in Apenheul in Apeldoorn. Tijdens dit symposium presenteerden onderzoekers van de universiteiten van Leiden, Utrecht, Groningen en Wageningen voor het eerst in één symposium hun onderzoeken die gericht zijn op zowel de dieren als de bezoekers van een dierentuin!
De Universiteit van Leiden deed in Diergaarde Blijdorp onderzoek naar de band tussen bezoekers en een dierentuin. Net deze week werden de eerste resultaten bekend. Er is gekeken naar gedrag van bezoekers, hun reactie op de aangeboden informatie, de relatie tussen de band met de dierentuin en het doneren en de bereidheid om de dieren niet te voeren en mensen die dat doen er op aan te spreken. In Apenheul is er door de Universiteit van Leiden onderzoek gedaan naar emotionele expressies bij mensen en mensapen. Zowel bij apen als bij mensen trekken emotionele foto’s het snelst de aandacht. Bij mensen trekken agressieve emoties de meeste aandacht. Bij bonobo’s trekken juist positieve emoties de aandacht.
Dierentuinen zetten zich in voor educatie en soortenbehoud. Hoe kun je nu bij basisschool leerlingen deze boodschap overbrengen? De universiteit van Wageningen start een onderzoek bij Ouwehands Dierenpark naar hoe je kennis en bewustwording bij kinderen van groep 5 en 7 van de basisschool kunt bevorderen ten aanzien van het uitsterven en beschermen van soorten en hun leefgebied. Door gebruik te maken van het ‘hoofd/hart/handen’ principe waarbij dan aandacht is voor ‘denken/voelen/doen’ gecombineerd met een programma in drie delen wordt onderzocht wat er voor zorgt dat de boodschap goed beklijft. Het is de bedoeling dat dit onderzoek in een latere fase bij duizenden leerlingen van scholen rondom Ouwehands Dierenpark wordt uitgezet.
De Universiteit van Groningen doet al jaren onderzoek naar hoe mensen in beweging komen voor duurzaam gedrag. Belangrijk daarbij is welke factoren het gedrag van mensen kunnen beïnvloeden en welke waarden daarbij precies van belang zijn. Een aantal voorwaarden daarvoor zijn: borduur voort op de al bestaande milieu identiteit, laat het bedrijf waar je werkt het voortouw nemen, zorg voor een aansprekend design van gebruiksvoorwerpen, die het goede gedrag oproepen, informeer de mensen en laat ze een commitment uitspreken. Met name het laatste helpt de ‘niet actieve milieubewuste’ mensen tot verbetering van hun milieubewuste gedrag.
Tot slot werd een 24/7 dierenwelzijnsprogramma gepresenteerd, waarmee de levens van de dieren kunnen worden verrijkt. De dierentuinen zijn verantwoordelijk voor het dierenwelzijn, gedurende het leven van de dieren. Door in hun verblijven te zorgen voor voldoende variaties, die 24/7 plaats vinden, kunnen de dierentuinen zorgen voor een beter dierenwelzijn. De dierentuinen hebben tenslotte de verantwoordelijkheid voor de dieren die zij onder hun hoede hebben.

Tijdens het symposium hebben 24 studenten van de universiteiten van Antwerpen, Groningen, Leiden, Nijmegen, NHTV, Utrecht en Wageningen hun onderzoeksposters mogen presenteren in de zogenaamde ’60 seconds of fame’ waarbij ze in één minuut de kans kregen op het centrale podium hun onderzoek toe te lichten. De presentaties en posters zijn vanaf 31 mei 2018 te vinden op www.nvddierentuinen.nl. Dit symposium is mogelijk gemaakt door Apenheul in Apeldoorn, KMDA Antwerpen en de Universiteiten van Groningen, Leiden, Utrecht, Tilburg en Wageningen en is een initiatief van de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen.