Texel leeft van toerisme, maar de drukte neemt snel toe

De irritatie groeit bij de Texelaars, vooral over de vele auto’s. Rijen caravans en campers, geen parkeerplekken meer. Raakt het vakantie-eiland vol?

Op het parkeerterrein aan de Nikadel in het Texelse badplaatsje De Koog, tegenover de Jumbo en de Lidl, staan sommige auto’s schots en scheef. Ze nemen twee plaatsen in beslag. Maar niemand kan het de automobilisten eigenlijk kwalijk nemen. De parkeerplaatsen waren ooit bedacht voor de Kevers en Simca’s waarmee de toeristen uit de Randstad of het Ruhrgebied naar het vakantie-eiland kwamen. De vakken zijn nooit aangepast aan de grotere auto’s van nu.

Het parkeergedrag op Texel levert wel irritaties op. Vooral bij de eilandbewoners zelf. En niet alleen omdat veel parkeervakken te krap zijn. Het zijn er op piekmomenten ook te weinig, zoals bij de Albert Heijn in Den Burg, het grootste dorp, en in straten met veel B&B’s. Snel nog even een boodschap doen lukt de eilandbewoners niet altijd, de auto voor de eigen deur parkeren zit er soms ook niet in.

De gemeente bracht in 2019 de ergernissen van de Texelaars in kaart. Niet alleen die over de auto’s van toeristen, maar ook over de toegenomen drukte op het eiland, zwerfafval en de hogere prijzen door het toerisme. Bovenaan het lijstje stond de mobiliteit. Negen van de tien stelden dat er meer verkeersproblemen zijn door het toerisme. De helft zei het toerisme te steunen, maar de andere helft vond de nadelen zwaarder wegen dan de voordelen.

Vier jaar later is er een maximumsnelheid van 60 kilometer per uur op alle wegen buiten de dorpen en is een parkeervignet ingevoerd. In het gemeentehuis in Den Burg zegt wethouder Cees Hooijschuur dat de parkeerplaatsen die te klein zijn, groter worden gemaakt. ‘Dat gaat binnenkort gebeuren.’ De fietspaden — want ook daar kan het erg druk zijn — zijn aangepakt: ‘Die zijn nu minimaal drie meter breed.’ Verder komen er strengere regels voor B&B’s.

De groei van het Texelse autoverkeer is niet alleen een bron van zorgen voor de 14.000 Texelaars. Wie naar Texel wil, moet door Den Helder om bij de ponthaven te komen. Voor de inwoners van Den Helder zijn de Texelgangers om die reden al tientallen jaren een doorn in het oog. Files bij de stoplichten en geparkeerde auto’s in het stadscentrum ontwrichten het normale verkeer.

De veerboot komt aan op Texel. Een retourtje voor de auto kost op drukke dagen €39. Foto: Siese Veenstra voor het FD
‘Als het verkeer vaststaat en hulpdiensten erdoor moeten, is er een serieus probleem’, zegt wethouder Tessa Augustijn van Den Helder. Zij heeft de boot naar Texel genomen. Een week eerder was zij met haar Texelse collega Hooijschuur een avond op dezelfde boot om te praten over wat nu de echte probleemveroorzakers zijn in Den Helder: op welke momenten, waardoor en met welke soorten verkeer. Aan het overleg op de boot, die op en neer bleef varen, namen politici van beide gemeenten en van de provincie deel. Ze zien het als een gezamenlijk leefbaarheidsprobleem. Tegen het einde van het jaar moet er een ‘mobiliteitsvisie’ op tafel liggen, stellen de wethouders.

Bij de volgende bijeenkomst zal ook Teso vertegenwoordigd zijn, die de veerverbinding tussen de marinestad en het Waddeneiland onderhoudt. Teso heeft als geen ander zicht op de verkeersstromen over het Marsdiep. Uit de gegevens van de rederij, waarvan de 9280 aandelen overwegend in handen zijn van de eilandbewoners, blijkt inderdaad dat het aantal auto’s op het eiland sterk is toegenomen. In 2022 zette Teso bijna 543.000 niet-Texelse personenwagens vanuit Den Helder over. Tien jaar eerder waren dat er 394.000. Het aantal passagiers groeide van ongeveer 1,8 miljoen naar 2,1 miljoen. Ook het aantal campers neemt snel toe, wat de druk op de wegen en beschikbare parkeerplaatsen verder vergroot.
Het overzetten van een personenauto kost €39 heen en terug, of €26 op rustige dagen, ongeacht het aantal passagiers. Vergeleken met Terschelling is dat weinig: rederij Doeksen vraagt daar €179 voor een retourtje in de zomer. Passagiers berekent Doeksen extra, wat betekent dat de overtocht een gezin €300 kan kosten.

Zou Teso de Texelganger dus kunnen ontmoedigen zijn auto mee te nemen door de prijzen fors te verhogen? Dat gaat niet, stelt Teso-directeur Cees de Waal. ‘In onze statuten staat dat we de tarieven moeten verlagen als er meer winst wordt gemaakt dan nodig is voor de continuïteit’, verklaart De Waal. ‘We kennen geen winstoogmerk en spannen ons namens onze reizigers in om Texel voor iedereen zo goed mogelijk bereikbaar te houden, ook voor mensen met een smalle beurs.’ Teso stimuleert wel met een extra laag voetgangerstarief mensen te voet naar Texel te reizen. ‘Toen ik in 2008 begon als directeur, was de prijs van dit retourticket €3 en dat is nu €2,50.’

Daarbij is het de vraag of een hoger tarief de reiziger ervan weerhoudt de auto mee te nemen. Dezelfde twijfel speelt mee bij het parkeerbeleid van de gemeente. Het parkeervignet blijft daarom voorlopig €10 voor een dag kosten, of €20 voor twee dagen of langer. ‘We hebben dat extra geld ook niet nodig’, zegt wethouder Hooijschuur.

Beter openbaar vervoer naar en op Texel kan wel helpen het autogebruik in te dammen, maar directeur Frank Spooren van VVV Texel verwacht hier weinig van. ‘Kijkend naar onze doelgroep en wat zij allemaal meenemen is het een illusie, een utopie, te veronderstellen dat we ineens 5% of 10% met het openbaar vervoer naar Texel kunnen laten komen’, zegt hij. Een transferium buiten het centrum van Den Helder, waarover al decennialang wordt gedebatteerd, werkt volgens Spooren om dezelfde reden niet. ‘Dit gaat niet de oplossing worden.’

De VVV-directeur ziet meer in hop-on-hop-offbussen tussen de belangrijkste attracties op het eiland, naar het voorbeeld van Parijs of Barcelona. Deze ‘eigentijdse oplossing die aansluit bij het gedrag van gasten nu’ is een variant op de ‘Texelhoppers’ waarmee Connexxion nu een fijnmazig netwerk onderhoudt op het eiland. Maar die busjes moet je uiterlijk een uur van tevoren reserveren. ‘Daarvan wordt om die reden minimaal gebruikgemaakt’, zegt Spooren.

Directeur Iwan Groothuis van De Krim, veruit de grootste toeristische onderneming op Texel, ziet een oplossing in parkeergarages. De gemeente overweegt bovengrondse garages te bouwen, vermomd als duin, maar voorlopig zijn die er nog niet. ‘In Cannes of Nice zie je om de zoveel honderd meter een “P”, en daar kun je dan tot zes verdiepingen onder de grond parkeren. Ik heb daar nog nooit parkeerproblemen gehad.’

Andere mogelijkheden zouden deelauto’s zijn en het stimuleren van wandelvakanties. De VVV en de wandelbond KWbN sloegen in 2022 de handen ineen en promoten Texel als wandeleiland.

De drukte is bepalend voor het draagvlak voor het toerisme op Texel. Dat draagvlak zit in een kritische zone. Maar is het nu echt zo druk op Texel? ‘Het is allemaal gevoel en perceptie’, stelt Groothuis. Zo ziet Spooren dat ook: ‘Op een drukke dag heb je hier 65.000 mensen. Op een oppervlakte net zo groot als Amsterdam. Iedereen heeft een half voetbalveld tot zijn beschikking. Ik kom uit Rotterdam en ga daar maar eens op een zaterdagmiddag naar de Koopgoot of de markt op de Binnenrotte. We zijn hier gewend aan rust en ruimte. Die is er ook nog een groot gedeelte van het jaar. Het zijn die paar heel drukke dagen die beeldbepalend zijn.’

Groothuis, die eerder bij Van der Valk in Duitsland en Disneyland Paris werkte, ergert zich soms ook wel. ‘Ik vind het druk als er in de zomer zeven caravans van Duitsers voor je rijden als je naar de boot moet. Ze mogen 60, dus rijden ze 45, en stoppen bij rotondes om fietsers voor te laten gaan, terwijl die geen voorrang hebben. Maar moet ik mij daar nu echt druk over maken? Nee. Want ik ben in plaats van vijftien minuten in twintig minuten bij de boot.’

Bron: FD